Porcelan iz Vizantijskog carstva

Poslednjeg dana ovogodišnjih arheoloških istraživanja, na lokalitetu Mali grad - Todićeva crkva u Starom Kostolcu, arheolozi su naišli na dvadesetak potpuno sačuvanih keramičkih kuhinjskih i ognjišnih posuda i na fragmente tirkiznoplavih tanjira od porcelana koji su do sada u Evropi pronađeni jedino u Konstantinopolju, Atini, Solunu i Korintu.

Otkriće ukazuje na to da je srednjovekovni grad Braničevo bio izuzetno bogat grad i da je imao razvijene ekonomske i trgovačke odnose sa najudaljenijim teritorijama Vizantijskog carstva, jer preliminarne analize pokazuju da ove posude verovatno potiču iz istočnih radionica Irana, Sirije i Egipta.

Vujadin Ivanišević iz Arheološkog instituta SANU, konsultant na projektu Braničevo, kaže da se uz konsultaciju sa francuskim kolegama pretpostavlja da je reč o porcelanu koji potiče iz islamskog sveta.

- Najverovatnije je reč o porcelanu koji je u ove predele uvezen iz Sirije u vreme dinastije Aljubida, odnosno ima naznaka da se radi o kopiji kineskog porcelana iz dinastije Song, ali to sve tek treba da utvrdimo. Ovo je prvi put da je na našim prostorima pronađena keramika koja potiče sa Bliskog istoka. Dobar deo pronađenog posuđa moraćemo da rekonstruišemo i da vidimo kakav je bio repertoar posuđa u okviru jedne kuće. Predstoji konzervacija i na osnovu pronađenog novca da povežemo ekonomiju i istoriju. Ne treba zaboraviti da je ovde u ranijim istraživanjima pronađen i pečat Stefana Nemanje - naglašava dr Ivanišević.

Arheološkim iskopavanjima na lokalitetu Mali grad - Todićeva crkva već četiri godine rukovodi Dragana Spasić-Đurić iz Narodnog muzeja u Požarevcu, koja kaže da se radi o posudama iz 12. veka i da će njihovo otkriće promeniti mnoga saznanja iz srednjovekovne arheologije na teritoriji Srbije, a svakako i šire.

- Pojedine kolege iz inostranstva potvrđuju da se radi o izuzetnim nalazima. Mislim da na tlu Evrope ne postoji nijedan objekat koji na manjem prostoru sadrži ovoliki broj posuda i ovakvog tipa i karaktera jer je ovde kompletna tipologija srednjovekovne keramike 12. veka. Reč je o istraženim dimenzijama objekta dužine 12,5 metara i širine šest metara sa velikim brojem očuvanih drvenih stubova i naše su pretpostavke da je on daleko veći i na njegovom definisanju radićemo i sledeće godine. Pretpostavljamo da se radi o velikoj radionici koja je snabdevala ne samo grad Braničevo nego i teritoriju cele Srbije, a možda je to bio i magacin gotovih proizvoda ili carska palata koja je stradala u požaru. Mi smo očekivali da ćemo ove godine završiti istraživanja, a pokazalo se da smo tek na početku posla. Za mene je fascinantno otkriće ovih fragmenata porcelanskog posuđa - ističe arheolog Dragana Spasić-Đurić i dodaje da se poslednjeg dana istraživanja, na podnici objekta naišlo na veliku količinu pokretnih nalaza i kompletno sačuvanog inventara i pored snažnog požara.

Za ovogodišnja istraživanja grad Požarevac izdvojio je 800.000 dinara, a Ministarstvo kulture po prvi put odobrilo je 600.000 koji još nisu uplaćeni.

Pronađeno 70 posuda
Dragana Spasić-Đurić iz Narodnog muzeja u Požarevcu kaže da se radi o objektu iz sredine 12. veka, iz vremena Manojla i Komnina koji je bio prisutan u Braničevskom gradu zbog čestih ratova sa Ugarskom, koji je stradao u požaru. Uprkos jakoj vatri pronađeno je 20 tipova novih oblika i potpuno sačuvanih keramičkih posuda iz lokalne produkcije ali i uvezene. Među pronađenim posudama posebno se ističe keramička posuda za koju se pretpostavlja da je bila za specijalne namene, za livenje metala na nižim temperaturama ili je reč o kadionici, odnosno tamnjanici. Do sada je na ovom lokalitetu pronađeno preko 70 odlično očuvanih keramičkih posuda, a veći broj biće tek naknadno spojen nakon obrade keramičkog materijala.