Božićne marke

Marke sa motivom Božića emituju skoro sve poštanske uprave država u kojima je hrišćanstvo dominantna veroispovest. Kao poslednje izdanje ove godine naša pošta je u okviru svog tradicionalnog izdanja prigodnih poštanskih maraka pod nazivom „Božić” emitovala 23. novembra dve prigodne marke nominale 22 i 46 dinara. Motivi maraka su freske iz manastira Krušedol, koji ove godine slavi jubilej – 500 godina postojanja.

Manastir Krušedol, najpoznatiji među fruškogorskim manastirima, podignut je na jugoistočnim padinama Fruške gore, a godina početka gradnje smatra se 1509. Manastir je podigao vladika Maksim Branković. Manastir sa svojim imanjem pominje se u turskom popisu iz 1546. godine. Manastirski hram posvećen je Blagovestima i bio je muški manastir. Konaci manastira okružuju hram sa sve četiri strane. Tokom vremena više puta su dorađivani i prezidani. Ikonostas je završen 1653. godine.

Car Leopold Prvi je 4. marta 1695. godine potvrdio organizaciju Srpske pravoslavne crkve pod austrijskom vlašću. Na crkveno-narodnom saboru januara 1708. godine nova mitropolija dobila je naziv Krušedolska sa sedištem u istoimenom manastiru. Za mitropolita je izabran Isaija Đaković. Krušedolska mitropolija dobila je autonomiju 18. marta 1710. godine.

Za vreme Austro-turskog rata, koji je trajao od 1716. do 1718. godine, manastir Krušedol je spaljen i sedište je premešteno u Sremske Karlovce. Nakon ovog rata usledila je obnova manastira. Konak je sazidan u periodu od 1722. do 1725, 1742. godine crkva je proširena, a 1746. je prekrivena limom, dok zidne freske potiču iz 1759. godine. Kroz svoju istoriju manastir Krušedol stekao je mnoštvo crkvenih vrednosti: mošti, ikone, knjige, bogoslužne predmete, odeždu i slično.

Tokom Drugog svetskog rata celokupna baština manastira je opljačkana, pri čemu je jedan deo odnesen u Zagreb. Neposredno nakon završetka rata zaslugom Radoslava Grujića, upravnika Muzeja Srpske pravoslavne crkve, jedan deo tih dragocenosti vraćen je i smešten u Patrijaršiji u Beogradu. Za vreme arhimandrita Damaskina Petrovića i igumana Save Jovančevića manastir Krušedol je doživeo preporod, ali se nikada nije u potpunosti oporavio od posledica Drugog svetskog rata, kao i većina fruškogorskih manastira.

Motivi na markama su freske Jova Vasiljevića iz 1749. godine. Na marki nominale 22 dinara je „Rođenje Hristovo”, dok je motiv na marki nominale 46 dinara „Bogojavljenje”, koje tematski ne pripada izdanju „Božić”.

Slavljenje dolaska na svet Isusa Hrista, Sina božjeg, zauzima centralno mesto u hrišćanskom kalendaru. Božić, praznik mira i ljubavi, mirenja i praštanja, dobrih dela i lepih misli, svetkuje se tri dana kod Srba. Božiću prethodi post od šest nedelja, a završava se na Tucindan i Badnji dan.

U ljudskoj istoriji nijedna žena nije ponela takvu slavu kao Deva Marija, majka Isusa Hrista. Njen lik utisnut je na milionima fresaka i ikona. Kako je začela bez greha, od Svetog duha, Marija je Isusa rodila bez bola u jednoj pećini u Vitlejemu u kojoj su pastiri čuvali svoju stoku.

Umetnička obrada maraka rad je Nadežde Skočajić, diplomiranog grafičkog dizajnera iz Beograda, a stručnu saradnju pružio je đakon Đorđe Višekruna i ipođakon Goran Vlasac.

Marke su štampane u Zavodu za izradu novčanica u Beogradu tehnikom višebojnog ofseta u šalterskim tabacima od po 25 komada maraka. Tiraž marke od 22 dinara je 528.000 komada, a od 46 dinara je 128.000 komada. Na dan izlaska maraka Pošta Srbije emitovala je prigodan koverat prvog dana sa prigodnim žigom pošte 11101 Beograd.