4. април 2011.

Zaštićene životinjske vrste WWF 2011

Ovogodišenje izdanje prigodnih maraka pod nazivom "Zaštićene životinjske vrste" posvećeno je samo jednoj vrsti: malom vrancu (Phalacrocorax pugmeus) poznatom u narodu i kao mali kormoran. Ovo izdanje od četiri marke nominala 22, 33, 44 i 66 dinara Pošta Srbije je pustila u opticaj 4. aprila.

Vranci ili kormorani nastanjuju isključivo vodena staništa. U skladu sa tim hrane se pretežno ribom koju hvataju gnjureći. Noge su im prilagođene snažnom veslanju pa imaju sva četiri prsta povezana velikom opnom. Veliki kormoran je crne boje, veličine guske i živi i po močvarama Panonske nizije.

Mali vranac je upola manji od svog rođaka velikog kormorana, veličine 45 do 55 centimetara, pri čemu je mužjak nešto krupniji od ženke. Karakteriše ga širok vrat, okrugla glava i nešto duži rep. Mali vranac je veoma društvena ptica, gnezdi se u kolonijama, a zimi se okuplja u veća jata na nezaleđenim površinama vode.

Kada pravi gnezdo perije mu je tamno, gotovo crne boje, sa belim tačkicama, pogotovu na telu, dok su glava i vrat tamnosmeđi. Ove bele tačkice nestaju kada prođe period gnežđenja. Pored ribe hrani se i vodenim rakovima. Nakon ronjenja suši se na granama drveća sa raširenim krilima.

Zamasi krilima su mu brzi i jaki, ali često zna da jedri na vazdušnim strujama i to obično nisko, tik uz vodu. Gnezdo pravi od grančica, trave i trske na visini od metar do metar i po iznad površine vode. Ženka krajem aprila polaže od četiri do šest svetlozeleno-plavih jaja.

Period inkubacije traje oko 30 dana. Kada se izlegu, mladunci zavise od svojih roditelja.

Nastanjuju vodena staništa jugoistočne Evrope i Bliskog istoka. Evropska populacija je u periodu od 1970. do 1990. godine zabeležila drastičan pad brojnosti, pa je proglašena za globalno ugroženu vrstu sa nepovoljnim statusom zaštite.

U Srbiji se mali vranac redovno gnezdio do sredine prošlog veka. U Pančevačkom ritu, blizu Beograda, čak je postojalo veliko gnezdilište. Međutim, usled stalne degradacije i isušivanja staništa gotovo je potpuno nestao kod nas. Danas se u Srbiji gnezdi na svega nekoliko lokacija u Vojvodini i Negotinskoj krajini, a brojnost mu je procenjena na 350 do 500 gnezdećih parova.

Ohrabruje podatak da se krajem prošlog veka mali vranac ponovo vratio u Beograd i to u velikom broju, ali ovoga puta kao zimovalica. Zahvaljujući redovnom praćenju tokom zime utvrđena brojnost mu dostiže i do 7.000 jedinki, što čini deseti deo ukupne evropske populacije. Zbog toga je mali vranac u Srbiji proglašen za strogo zaštićenu vrstu prema Zakonu o zaštiti prirode. Na osnovu toga svako njegovo hvatanje, uništavanje, eksploatisanje, pa i uznemiravanje strogo je zabranjeno.

U gornjim uslovima, prvi put na markama Srbije nalazi se znak Svetskog fonda za zaštitu divljih životinja (WWF) na kojem se kao simbol za sve ugrožene vrste nalazi panda. Izdanja sa ovim znakom su popularna među filatelistima jer su se mnogu sakupljači specijalizovali za marke sa oznakom ovog međunarodnog fonda. U Švajcarskoj se počev od 1998. godine u razmacima od po nekoliko godina izdaje specijalni filatelistički katalog sa svim markama na kojima se nalazi znak Svetskog fonda za zaštitu divljih životinja.

Umetničku obradu uradila je mr Marina Kalezić, akademski slikar iz Beograda. Stručnu saradnju u izboru motiva i tekstova pružila je Daliborka Stanković iz Prirodnjačkog muzeja u Beogradu.

Marke su štampane u novosadskoj štampariji "Forum" tehnikom višebojnog ofseta. Šalterski tabak sadrži dvadeset maraka, koje čine po pet kompletnih serija, a u srednjoj koloni je vinjeta. Tiraž je 65.000 serija.
 
 
 

Нема коментара:

Постави коментар