Red se otegao Knez Mihailovom ulicom u Beogradu ispred Galerije Srpske akademije nauka i umetnosti. Ne zbog toga što Srbi, kako pričaju zlobnici, vole da stoje u redovima, niti je to bio red za ulje, brašno ili aktuelni šećer. Stajalo je 160.000 Beograđana i gostiju iz unutrašnjosti da bi pogledalo 97 besmrtnih slikarskih dela Paje Jovanovića. Tolika je glad publike za blagom koje je godinama zarobljeno u podrumima naših muzeja.
- Slično je bilo i kad smo organizovali izložbu “Vek srpske umetnosti”. Reč je o stvaralaštvu druge polovine 19. i prve polovine 20. veka. Među njima i slike čuvenog Save Šumanovića. Tu izložbu je za svega šest nedelja pogledalo 106.000 ljudi - priča Gordana Grabež iz Narodnog muzeja Srbije.
Narodni muzej Srbije, naša najznačajnija kulturna institucija koja čuva skoro sve umetnički vredno što je stvorio ili na poklon dobio jedan narod - nema stalnu postavku od 2003. punih osam godina. To znači da generacije mladih ljudi godinama unazad ne mogu neposredno da vide niti da se upoznaju sa nekim od najznačajnijih umetničkih dela, važnih ne samo za Srbiju, nego i za svet.
Jedno od njih je, na primer, Miroslavljevo jevanđelje, najstarija i najvrednija rukopisna knjiga u Srba koja je u junu 2005. godine stavljena na listu pamćenja sveta i dobila sertifikat Uneska. Da bi generacije mladih mogle da pogledaju ovo delo konzervirano u depou Muzeja, potrebno je da se ono čuva u specijalnoj vitirini i pored toga u specijalnom prostoru u kojem će ta vitirna da stoji.
Ranije je procenjeno da bi samo uređenje specijalnog prostora koštalo oko 29.000 tadašnjih nemačkih maraka, što je vrednost slična istoj količini današnjih evra. Uz to, kompletna zaštita celog prostora u kojem bi se na adekvatan način čuvalo i očima javnosti predstavilo čuveno Miroslavljevo jevanđelje košta dodatnih 100.000 evra.
Ili, jedinstven u svetu primer skulpture Adama iz Lepenskog vira.
- Ne postoji u svetu, iz tog perioda, tako krupna skulptura rađena ljudskom rukom kao što su to umetnine nađene na lokalitetu Lepenskog vira - objašnjava Gordana Grabež, inače arheolog, dodajući da su tada, 7.000 godina pre Hrista, kada se procenjuje da je postojala ljudska naseobina na tlu današnjeg Golupca kod Đerdapa, u ostalim delovima Evrope i sveta izrađivane dekorativne figurice mnogo manje od onih pronađenih na tlu Srbije.
Pored zbirke iz Lepenskog vira, koju je od 1965. do 1970. godine iskopao naš najpoznatiji arheolog Dragoslav Srejović, Narodni muzej poseduje i takvu vrednost kao što je bronzana glava cara Konstantina Velikog otkrivena u njegovom rodnom Nišu.
- Bronzana glava cara Konstantina bila je izložena u londonskoj Kraljevskoj akademiji umetnosti u okviru velike izložbe o vizantijskoj umetnosti. Tada je 24 dela iz Srbije, među njima i čuvene pločice iz Hilandara, videlo 100.000 posetilaca od 10. oktobra 2008. do kraja te godine - priča Gordana Grabež.
Primer iz Londona, kao i izložbe koje Narodni muzej organizuje tokom cele godine, a takvih je lane bilo čak 15 uključujući i one sa početka ove priče, pokazuju da ova ustanova iako nema stalnu postavku pokušava da bar delić blaga iz depoa, a koje broji čak 400.000 arheoloških i istorijsko-umetničkih predmeta iz Srbije i Evrope od preistorije do prošlog veka - prikaže javnosti. Dok čekaju da im zgradu rekonstruišu.
Nisu jedini
Pored Narodnog muzeja, još nekoliko značajnih muzeja u prestonici nema dovoljno prostora za izlaganje, ili su u višegodišnjoj rekonstrukciji. Prirodnjački muzej, Muzej nauke i tehnike, Zavičajni muzej u Zemunu, Muzej savremene umetnosti i Muzej grada Beograda. Zaposleni u njima ne sede skrštenih ruku i, kad god su u prilici, organizuju izložbe pojedinačno ili sa kolegama iz drugih muzeja. Izložba slika Paje Jovanovića jedan je od primera saradnje Narodnog muzeja, Muzeja grada Beograda i muzeja iz Novog Sada i Vršca. Ono što ih, međutim, sve spaja je da blago koje čuvaju, više čuvaju nego što, nažalost, izlažu.
Bar na markicama
Ako ne možemo da vidimo kao izložbene primerke, delove postavki muzeja moguće je videti, ako ništa drugo, na filaelističkim izdanjima. Arheološki prikazi na markama nisu uopšte česti. I kod nas je tako. Prvi prikazi su u okviru serije „Umetnost” 1962. (zlatna maska iz Trebeništa, itd.), 1963. (stečak ), „Srednjovekovni novac”, serija iz 1966, 1974. Evropa, figura iz Lepenskog Vira, itd.
- Slično je bilo i kad smo organizovali izložbu “Vek srpske umetnosti”. Reč je o stvaralaštvu druge polovine 19. i prve polovine 20. veka. Među njima i slike čuvenog Save Šumanovića. Tu izložbu je za svega šest nedelja pogledalo 106.000 ljudi - priča Gordana Grabež iz Narodnog muzeja Srbije.
Narodni muzej Srbije, naša najznačajnija kulturna institucija koja čuva skoro sve umetnički vredno što je stvorio ili na poklon dobio jedan narod - nema stalnu postavku od 2003. punih osam godina. To znači da generacije mladih ljudi godinama unazad ne mogu neposredno da vide niti da se upoznaju sa nekim od najznačajnijih umetničkih dela, važnih ne samo za Srbiju, nego i za svet.
Jedno od njih je, na primer, Miroslavljevo jevanđelje, najstarija i najvrednija rukopisna knjiga u Srba koja je u junu 2005. godine stavljena na listu pamćenja sveta i dobila sertifikat Uneska. Da bi generacije mladih mogle da pogledaju ovo delo konzervirano u depou Muzeja, potrebno je da se ono čuva u specijalnoj vitirini i pored toga u specijalnom prostoru u kojem će ta vitirna da stoji.
Ranije je procenjeno da bi samo uređenje specijalnog prostora koštalo oko 29.000 tadašnjih nemačkih maraka, što je vrednost slična istoj količini današnjih evra. Uz to, kompletna zaštita celog prostora u kojem bi se na adekvatan način čuvalo i očima javnosti predstavilo čuveno Miroslavljevo jevanđelje košta dodatnih 100.000 evra.
- Ne postoji u svetu, iz tog perioda, tako krupna skulptura rađena ljudskom rukom kao što su to umetnine nađene na lokalitetu Lepenskog vira - objašnjava Gordana Grabež, inače arheolog, dodajući da su tada, 7.000 godina pre Hrista, kada se procenjuje da je postojala ljudska naseobina na tlu današnjeg Golupca kod Đerdapa, u ostalim delovima Evrope i sveta izrađivane dekorativne figurice mnogo manje od onih pronađenih na tlu Srbije.
- Bronzana glava cara Konstantina bila je izložena u londonskoj Kraljevskoj akademiji umetnosti u okviru velike izložbe o vizantijskoj umetnosti. Tada je 24 dela iz Srbije, među njima i čuvene pločice iz Hilandara, videlo 100.000 posetilaca od 10. oktobra 2008. do kraja te godine - priča Gordana Grabež.
Nisu jedini
Pored Narodnog muzeja, još nekoliko značajnih muzeja u prestonici nema dovoljno prostora za izlaganje, ili su u višegodišnjoj rekonstrukciji. Prirodnjački muzej, Muzej nauke i tehnike, Zavičajni muzej u Zemunu, Muzej savremene umetnosti i Muzej grada Beograda. Zaposleni u njima ne sede skrštenih ruku i, kad god su u prilici, organizuju izložbe pojedinačno ili sa kolegama iz drugih muzeja. Izložba slika Paje Jovanovića jedan je od primera saradnje Narodnog muzeja, Muzeja grada Beograda i muzeja iz Novog Sada i Vršca. Ono što ih, međutim, sve spaja je da blago koje čuvaju, više čuvaju nego što, nažalost, izlažu.
Bar na markicama
Ako ne možemo da vidimo kao izložbene primerke, delove postavki muzeja moguće je videti, ako ništa drugo, na filaelističkim izdanjima. Arheološki prikazi na markama nisu uopšte česti. I kod nas je tako. Prvi prikazi su u okviru serije „Umetnost” 1962. (zlatna maska iz Trebeništa, itd.), 1963. (stečak ), „Srednjovekovni novac”, serija iz 1966, 1974. Evropa, figura iz Lepenskog Vira, itd.
Serija "Umetnost" izdata 1962. godine
Umetnost iz 1963. godine
"Srednjovekovni novac" iz 1966. godine
"EUROPA" iz 1974. godine
Нема коментара:
Постави коментар