Jutros je u Crkvi svetog Đorđa Svetu arhijerejsku liturgiju sa parastosom služio vladika šumadijski Jovan, uz sasluženje sveštenika oplenačkog namesništva i crkvenog hora "Oplenac".
Knežević Petar Karađorđević proglašen je kraljem Srbije posle Majskog prevrata 1903. godine, čime je nakon 45 godina Karađorđevo potomstvo ponovo došlo na čelo Srbije.
Kralj Petar I Karađorđević bio je na prestolu Srbije do 1918. godine i potom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca do smrti 1921. godine.
Njegova vladavina obeležena je opštim razvojem parlamentarne demokratije, ubrzanim privrednim i kulturnim napretkom i slobodom štampe.
Tokom njegove uprave ojačane su političke i kulturne veze s južnoslovenskim narodima, i pod njegovim žezlom Srbija je postala neka vrsta Pijemonta, ideal ustavnog uređenja i žarište slobode i napretka.
Rođen je u Beogradu, na Petrovdan 1844. godine, u kući poznatog trgovca Miše Anastasijevića. Kršten je pod činodejstvom mitropolita i u prisustvu većeg broja sveštenika, svih popečitelja, sovjetnika i drugih velikodostojnika. General-major Mileta Radojković, blizak knežev prijatelj, nije se dvoumio pri davanju imena. Po ustaljenom srpskom običaju, dete treba da ponese ime sveca na čiji se praznik rodilo. Tako je i sin kneza Aleksandra dobio ime Petar.
Posle zbacivanja s prestola 1858. njegovog oca kneza Aleksandra Karađorđevića, živeo je u inostranstvu i završio je Vojnu akademiju u Sen Siru i višu Vojnu akademiju u Mecu.
Pod imenom Petar Mrkonjić u bosansko-hercegovačkom ustanku protiv Turaka komandovao je 1875. godine.
Prigodno izdanje Pošte Rep. Srpske povodom 150 godina od rođenja Kralja Pere
Posle balkanskih ratova protiv Turske i Bugarske, koje je Srbija uspešno završila, kralj Petar se, zamoren bolešću, odrekao vladarskih dužnosti i vlast predao nasledniku prestola, svom sinu Aleksandru. I pored toga je u Prvom svetskom ratu delio sa svojom vojskom i narodom sve patnje, da bi dočekao oslobođenje Srbije, zbog čega je nazvan kralj Oslobodilac.
Austrijska vojska je opšti napad na Srbiju otpočela 1914. godine prelaskom preko Drine, ali ju je u borbama na Ceru, Kolubari i Suvoboru srpska vojska porazila i proterala sa srpske teritorije. Iako je napustio aktivan politički život, kralj Petar je, kao krunisana glava, i u vreme rata obavljao određene protokolarne dužnosti. Na početku rata, živeo je u Vranjskoj banji i Topoli. Tu su ga posetili francuski general Po, britanski diplomata ser Ralf Pedžet i ruski general Tatiščev, koji mu je uručio Orden Sv. Andreje sa mačevima.
Međutim, Srbija i srpski narod doživeli su 1915. godine tragičnu sudbinu. Nemci, Austrijanci, Mađari i Bugari opkolili su je sa severa, istoka i zapada, pregazili je i porobljeni narod stavili na strahovite muke, fizičke i duševne.
Neprijateljski obruč se stalno sužavao i stezao sve jače. Raspadanje države i uništavanje vojske i naroda povećavalo se iz dana u dan. Vlada, Vrhovna komanda i regent zahtevali su od kralja Petra da napusti Topolu, jer su neprijateljske snage bile u blizini. Pozvan da krene i uzmakne, kralj Petar je odgovorio:
“Ostavite me, ja neću da bežim, hoću da umrem ovde u Topoli, u ovoj mojoj maloj varošici, u sredini moga naroda, gde počiva prah moga dede i moga oca. Hoću da umrem pred vratima svoje zadužbine”.
Pod pritiskom Vrhovne komande, a naročito regenta Aleksandra, kralj Petar ipak napustio Topolu 23. oktobra i preko Kragujeca došao u Niš. Time je počela kraljeva odiseja povlačenja, prvo kroz Srbiju, a zatim preko Albanije, Italije, do Grčke, gde će provesti preostale ratne godine.
- Kraljeva bliskost sa narodom i vojskom prilikom povlačenja kroz Albaniju, ogledala se u brojnim teškoćama kao što su: loši uslovi života, glad, siromaštvo, tifus... Vreme je bilo hladno, jesenje, kiša je pratila kolonu. Kraljevo zdravstveno stanje je bilo teško, ali je on pokazao izuzetnu izdržljivost i snagu. Preko prvog mosta prešao je peške uz pomoć običnog štapa, a preko drugog, Vezirovog mosta, pešačio je dugo, jer je put bio veoma klizav. U svoj dnevnik je zapisao da “nije pravo da ovakav pošten i junački narod na pravdi propada”.
Proboj Solunskog fronta započeo je 15. septembra 1918. godine. Brzo su oslobođeni Skoplje, Štip, Vranje, Niš, Kruševac, Kragujevac, a 28. oktobra i Topola. Kralj Petar se zbog bolesti u Srbiju vratio tek u leto 1919. godine. U međuvremenu je proglašeno stvaranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
Kralj Petar je izvesno vreme provodio u Aranđelovcu i Topoli, odakle je prešao u Beograd. Poslednje dane proživeo je u iznajmljenoj vili na Topčiderskom brdu. Umro je u vili Pavlovića na Senjaku, 16. avgusta 1921. godine. Sahranjen je tamo gde je želeo da umre - u svojoj zadužbini, u Crkvi Svetog Đorđa na Oplencu.
Učestovao je kao dobrovoljac u Legiji stranaca u Francusko-pruskom ratu 1870. i 1871, kad je zbog ispoljene hrabrosti odlikovan Ordenom Legije časti, postavši jedini evropski vladalac koji je to odličje zaslužio na bojnom polju. Naročito se istakao u borbi kod Vilereksela. Tu je bio i zarobljen, ali se spasao preplivavši ledenu Loaru. Dobio je tešku reumu od koje je patio čitavog života.
Problemi sa reumom posebno su ga mučili dok je bio u Solunu 1916. godine, pa mu je preporučeno lečenje u banji Edipsos na ostrvu Eubeji. Tu je prestao da se brije i pustio je veliku bradu koju je obrijao tek po oslobođenju Srbije.
Đeneral Topola
U nekoliko prilika, kralj Petar je za vreme Prvog svetskog rata koristio ime “đeneral Topola”.
Ostareli kralj je, sav iscrpljen od povlačenja, stigao u Valonu. Našem poslaniku u Rimu je javljeno da o tome obavesti italijanskog kralja Viktora Emanuela i kraljicu Jelenu (sestru kraljeve supruge Zorke), s molbom da sačuvaju njegov inkognito pod imenom “đeneral Topola”. Kralj je i u grčkoj banji Edipsos koristio ime “đeneral Topola”, ali su ubrzo saznalo ko stoji iza tog imena.
Istovremeno su kralju Petru neki drugi davali imena. Kada je bilo toplo vreme, kralj je u banji Edipsos obično šetao pre i posle podne duž morske obale i rado posmatrao ribare. Tamo su ga ribari nazvali Vasileus Petros i razglasili da im donosi sreću.
Umro je na današnji dan u Beogradu 1921. godine, a 22. avgusta njegovo telo položeno je u kriptu crkve Svetog Đorđa, odakle je, po završetku gradnje mauzoleja 1930. godine, premešteno u severnu pevnicu oplenačke crkve.
Нема коментара:
Постави коментар