12. мај 2010.

Koridorom kroz istoriju

Narednih meseci veliki posao očekuje srpske arheologe. Pre početka radova na izgradnji južnog dela autoputa Koridor 10, od Niša prema Dimitrovgradu i od Leskovca do granice sa Makedonijom, biće obavljena arheološka istraživanja duž cele trase. Nosilac posla je Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, a očekuje se da će u ekipi biti više od 300 arheologa. Ideja je da se konzervacija otkrivenog materijala ne ostavi za kasnije, pa će biti angažovano i dosta konzervatora. A, u ovaj posao biće uključeni i stručnjaci Arheološkog instituta, Filozofskog fakulteta, Narodnog muzeja i regionalnih zavoda za zaštitu spomenika.

Istovremeno, budući da je reč o velikom i skupom poslu, Ministarstvo kulture je nedavno formiralo komisiju koja će kontrolisati ceo projekat.

- Bilo bi dobro da istraživanja počnu što pre - kaže, predsednik komisije, dr Vujadin Ivanišević, naučni savetnik u Arheološkom institutu. - Postoji opasnost da mnogo arheologa bude angažovano na više lokaliteta u isto vreme, pa da istraživanja ne budu sprovedena do kraja. Reč je o višeslojnim lokalitetima, od srednjeg veka, preko antičkog perioda, do preistorije.

Pre nekoliko godina sprovedena su gruba arheološka istraživanja na široj teritoriji duž trase autoputa. Taj posao je vodio arheolog Marin Brmbolić, koji je sada, uz Marka Popovića, Veru Pavlović-Lončarski, Miloša Jeftića i Olivera Markovića, član komisije koju je formiralo Ministarstvo.

Za istraživanje je izdvojeno i označeno tridesetak lokaliteta.

- Trasa autoputa prolazi prostorima koje su ljudi vekovima naseljavali. Izgradnja savremenog puta pomoći će da se istraži antički put. Na nekim delovima autoput se poklapa sa starim turskim putem, a moguće je da je na nekim mestima očuvan i rimski drum. Očekuje se da trasa autoputa prelazi delom gde su ostaci mosta iz rimskog doba, i to bi bio jedini sačuvan most u Srbiji iz tog perioda. Ukoliko dođemo do tog otkrića, planiramo da ga izmestimo, kako bi bio sačuvan.

Trasa autoputa „preseca“ nekoliko sakralnih objekata, tako da je moguće da se tu pronađu crkve iz doba cara Konstantina i carice Jelene (IV vek) i ranog srednjeg veka.

- To su izuzetni objekti. Postoji mogućnost da se tu nalazi i nekoliko preistorijskih lokaliteta, čije bi otkriće upotpunilo naša saznanja o preistoriji na ovom potezu. Možda ćemo da dobijemo podatke o kulturama iz preistorije, što bi umnogome promenilo kartu tog vremena. Čitav niz lokaliteta smešten je oko Pirota. To je logično, jer su sadašnji gradski centri nastali na nukleusima nekadašnjih.
Naš sagovornik smatra da je ovo velika šansa za srpsku arheologiju. Mnogi muzeji, u Poljskoj, Nemačkoj, Sloveniji..., popunjeni su baš zahvaljujući radovima na autoputevima. Predlog budžeta je poslat investitoru, a to je Vlada Srbije. Predviđeno je da se po završetku istraživanja objave publikacije šta je urađeno za to vreme, a zatim urbanizacija lokaliteta.

Slični poslovi očekuju arheologe tokom izgradnje autoputeva ka Crnoj Gori i Rumuniji i gasovoda (Južni tok).

LOKALITETI
Na istočnom kraku autoputa od Niša do Dimitrovgrada, nalaze se 24 lokaliteta. Lokaliteti Bare I, Kod česme, Sarlah i naselje kod železničke pruge potiču iz preistorije. Bare II i Bare III, Rimski most, Slatina (Vila rustika) i Mađilka su iz rimskog perioda, a bazilika svetog Konstantina i carice Jelene su iz ranovizantijskog doba, a latinska grobišta iz kasne antike. Na ovoj trasi su i lokaliteti iz turskog doba: česma Moralija i još neke građevine, groblja i ostaci puteva. Na delu autoputa koji se zove južni krak Koridora 10, od Leskovca do makedonske granice, nalaze se lokaliteti: Golo rebro (višeslojno nalazište), preistorijska naselja Čukar, Gumnište i Suvi do i rimske nekropole sa naseljem u selima Davidovac i Gradište.

Нема коментара:

Постави коментар