Umetnost 2015.

125 godina od rođenja Petra Dobrovića

Petar Dobrović (Pečuj, 14.01.1890 – 17.01.1942, Beograd) je rođen u porodici srpskog trgovca Petra Dobrovića, u Pečuju, u tadašnjoj Austrougarskoj monarhiji. Studirao je slikarstvo na Likovnoj akademiji u Budimpešti. Prvi put je boravio u Parizu od 1912-1914, gde je stvarao pod uticajima sezanizma i kubizma, što se najviše vidi u serijama crteža.

Politički angažovan, 1918. učestvovao je u pobuni Šestog pešadijskog puka u Pečuju, odakle je pobegao u Novi Sad; dok je 1921. po povratku u Pečuj, postao predsednik kratkotrajne (osmodnevne) Baranjske srpsko-mađarske republike, kada je bio čak osuđen na smrt „u odsustvu”. Potom se trajno nastanio u Beogradu.

Od 1927-1930. tokom drugog ili prelaznog perioda svog stvaralaštva, unosi u svoje slike čistu boju. Treći, glavni period traje od 1931-1941, kada spaja visoki kolorizam i ekspresionistički pristup: čista boja, naglašen gest, hedonizam i modernizam.

Leta je redovno provodio na Hvaru i u Dubrovniku družeći se sa umetnicima, književnicima, intelektualcima. Bavio se idejom da stvori „monumentalnu umetnost XX veka”. U razvoju srpskog i jugoslovenskog modernizma jedan je od najvažnijh predstavnika slikarstva treće decenije konstruktivnog i sintetičkog slikarstva, kao i najpoznatije, četvrte, kolorističke decenije.

Od 1923. do 1925. predavao je na Umetničkoj školi u Beogradu. Jedan je od osnivača beogradske Državne umetničke akademije, (kasnije Akademije likovnih umetnosti), a od 1937. godine i njen profesor. Bio je i jedan od osnivača umetničke grupe Oblik. Pisao je likovne kritike na nemačkom za Pariser Deutsche Zeitung , potom o beogradskim izložbama za Politiku, SKG i druge, dok je na Kolarčevom narodnom univerzitetu vodio kurs figurativnog crtanja.

Izlagao je na brojnim kolektivnim izložbama u zemlji i Evropi, u Parizu, Budimpešti, Pragu, Beogradu, Dubrovniku i Veneciji, a prvu samostalnu izložbu imao je u rodnom Pečuju 1913. Godine 1938. izlagao je na XXI Bijenalu u Veneciji. Umro je u Beogradu, na Savindan 1942. godine. Sahranjen je na Novom groblju.

Grafička obrada marke: mr Marina Kalezić, akademski slikar.

Stručna saradnja: Žana Gvozdenović, muzejski savetnik.

Muzej savremene umetnosti, Galerija Petra Dobrovića, Beograd.

200 godina od rođenja Dimitrija Avramovića

Dimitrije Avramović (Sveti Ivan Šajkaški, 15. mart 1815. – Novi Sad, 1. mart 1855) je bio slikar i pisac, jedan od začetnika romantizma u srpskom slikarstvu i jedan od začetnika srpske karikature. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Novom Sadu, a slikarstvo je studirao na Bečkoj akademiji, od 1836. do 1840. U Beču je pripadao krugu oko Vuka Karadžića, koji ga je kao slikara preporučio knezu Mihailu.

Dimitrije Avramović se prevashodno bavio likovnom umetnošću ali je uporedo, za potrebe istorijskog slikarstva, istraživao i umetničku prošlost i pisao o njoj. Obilazio je manastire u Srbiji (Ravanica, Manasija), a 1847. putovao je na Svetu Goru.

Putovanje do manastira Manasije, Ravanice i po okolini, Dimitrije Avramović je preduzeo s namerom da ispita i kopira stare umetničke spomenike, septembra 1846. godine. Četiri arhitektonska crteža iz kolekcije Galerije Matice srpske (Manastir Manasija, Manastir sv. Trojice, Kapija despotovog hana i Trpezarija kneza Lazara) nacrtao je po prirodi, sa težnjom da verno snimi stanje viđenog i oni predstavljaju najstariji dokument stručnog istraživanja starina u Srbiji. Avramovićeva inicijativa, koju je odobrilo tadašnje Ministarstvo prosvete, još je značajnija kada se imaju u vidu složene istorijsko-političke okolnosti u Kneževini Srbiji, zavisnoj od vrhovne vlasti u Carigradu. Avramović je nameravao da materijal prikupljen istraživanjem iskoristi za obnovu monumentalnog nacionalnog istorijskog slikarstva. Ovo prvo putovanje rezultiralo je produbljivanjem Avramovićevog interesovanja za starine. Zaključivši da je izvor srpskog živopisa dalje na jugu, s proleća 1847. godine putovao je u Solun, Svetu Goru i Carigrad, posle čega je objavio dve knjige o svetogorskim starinama. U predgovoru knjige Sveta Gora sa strane vere, hudožestva i povesnice, Beograd 1848, oduševljen nacionalnim tekovinama, uporedivši našu kulturnu baštinu sa svetskom, Avramović je napisao da bi i: ,,...Rafailo i Mijailo Andželo i Koredžio i Ticijan i Rubens i svi posle njih najveći povestnički živopisci rado bili Srbi...” samo da su znali za slavne događaje iz srpske istorije.

Osim književnih i prevodilačkih radova Avramović je ostavio i tekstove iz oblasti estetike, likovne kritike, teorije i istorije umetnosti. Umro je u Novom Sadu 1855. godine.

Grafička obrada marke: mr Marina Kalezić, akademski slikar.

Stručna saradnja: Milena Vrbaški, muzejski savetnik.

Galerija Matice srpske, Novi Sad.

Kataloške informacije

Datum izdavanja: 10. jun 2015.

Umetnička obrada: Marina Kalezić

Štampa: višebojni ofset ZIN Beograd

Tiraž: 23,00 din (višebojna) 45.000; 70,00 din (višebojna) 45.000 primeraka

Tabak: 8 +vinjeta

Koverat sa žigom PD (FDC): 2

Maksimum karta (CM): 2

Nacrti: Ulica u Amsterdamu, Petar Dobrović; Trpezarija kneza Lazara/kupole Manasije, 1846. Dimitrije Avramović.

Veličina marke: 37,5 x 30 mm

Važi neograničeno.