11. март 2010.

Humanitarni motivi na predratnim markicama

U Kraljevini Jugoslaviji postojalo je nekoliko humanitarnih organizacija, čije su akcije i delovanja podržavali zvanični organi države. Svojom delatnošću ove organizacije zavredele su da budu obeležene i na prigodnim poštanskim markama, tim pre što je prošao dugi niz godina od osnivanja kraljevine, a ni jedna prigodna marka sa motivom humanitarne pomoći nije bila emitovana. U tadašnjem ministarstvu pošta odlučeno je da se posveti pažnja izdavanju ovih maraka i u tom cilju uvede tradicionalno izdanje sa humanitarnim motivom.

Podrazumevalo se da sve marke imaju doplatni višak, što je u to vreme bila česta praksa. Sav doplatni višak išao bi humanitarnoj organizaciji, povodom koje su marke emitovane. Sve marke, koje su na sebi osim redovne imale obeležene i doplatnu vrednost, štampane su ne samo da bi neki događaj humanitarnog karaktera bio obeležen, već i da bi se novcem od doplatnog viška finansirala neka akcija. Tako je 25. decembra 1935. godine puštena u opticaj prva prigodna poštanska serija sa doplatnim viškom namenjena humanitarnoj akciji. Prigodne marke obeležavaju akciju pod nazivom „Zimska pomoć”. Serija sadrži dve marke s istim nacrtom, ali različitih boja i sa nominalama od 1,50 i 3,50 dinara i doplatnim viškom od jedan odnosno 1,50 dinara. Nacrt prikazuje majku sa decom u zimskom predelu.Pokrovitelj ove akcije bila je kneginja Olga i na njenu inicijativu svake godine u Narodnom pozorištu je organizovan koncert ili bal, a sakupljeni novac korišćen je za kupovinu ogreva, odeće i hrane za siromašne.


Izdanje iz 1939. godine

Određeno je da tradicionalno izdanje, koje će biti emitovano svake godine, ukoliko je moguće istog datuma, bude posvećeno „Jugoslovenskoj ligi (uniji) za zaštitu dece”. Datum puštanja u opticaj ove serije predviđen je za 1. maj kao prvi dan Nedelje Crvenog krsta, koja se u Kraljevini Jugoslaviji obeležavala od 1. do 7. maja. „Jugoslovenska liga za zaštitu dece” osnovana je 9. jula 1933. godine u Beogradu kao humanitarna radna zajednica privatnih udruženja i zvaničnih organizacija. Njen cilj je bio određen na osnovu pet tačaka koje su proklamovane 1923. godine u Ženevi, poznatih kao Deklaracija o pravima deteta.

Počasni predsednik ove organizacije bila je kraljica Marija, čiji se lik nalazi kao motiv prve serije tradicionalnog izdanja posvećenog upravo „Jugoslovenskoj ligi”. Serija je puštena u opticaj 3. maja 1936. godine i ima četiri marke, sve sa likom kraljice Marije. Sledeća izdanja, do okupacije Jugoslavije, biće emitovana 1. maja i sadržaće po četiri marke sa doplatnim viškom.

Izdanje iz 1936. godine

Drugo tradicionalno izdanje, emitovano 1. maja 1937. godine, za motive ima likove kraljevića Tomislava i Andreje, koji su prikazani zajedno iz profila.Kao i u prvom izdanju, svi nacrti su isti, samo su boje drugačije. Narednih godina promenjeni su nacrti. Umesto likova iz kraljevske porodice, motivi su prizori iz dečjeg života: deca u igri i pri jelu.

Izdanje iz 1937. godine

Aktivnost „Lige” zabeležena je i jednom posebnom serijom maraka sa doplatnim viškom, emitovanom 1. oktobra 1938. godine. Za ove marke nije urađen poseban nacrt, već su iskorišćeni klišei rađeni za one koje su izašle u maju iste godine i koje su imale dva motiva: na jednoj je glava devojčice, a na drugoj dečaka sa loptom. Tako su i nominale obe serije bile iste: 0,50, 1,00, 1,50 i 2,00 dinara. Doplatni višak iznosio je isto koliko i nominala marke. Na novoj seriji u crnoj boji odštampan je pretisak „Salvate parvulos” (čuvajte decu). Marke iz ove serije prodavane su od 1. do 7. oktobra 1938. godine u ekspozituri pošte Beograd na beogradskom sajmištu, gde se u to vreme održavao Drugi balkanski kongres za zaštitu dece. Kasnije je ove marke bilo moguće naći i na drugim poštama. Organizator i domaćin ovog kongresa bila je „Jugoslovenska liga za zaštitu dece”.


Izdanje iz 1938. godine


Izdanje iz 1938. godine sa pretiskom "Salvate parvulos"

Izdanje iz 1939. godine

Izdanje iz 1940. godine

Нема коментара:

Постави коментар