200 godina od Drugog srpskog ustanka

U pitomoj dolini sela Takovo, oivičenoj rečicama Ljeskovicom i Dičinom, ispod „stoletnog“ hrasta, ili kako to ovdašnji vole da kažu grma, Miloš Obrenović je, zajedno sa svojim istomišljenicima pokrenuo jedan, ispostaviće se kasnije, izuzetno složen ali uspešan proces stvaranja samostalne države, podizanjem Drugog srpskog ustanka na Cveti, 23. aprila 1815. godine. Nakon uspešnih bojeva na Ljubiću, Paležu, Požarevcu, Dublju i oslobađanja većeg dela Beogradskog pašaluka, početkom avgusta 1815. Miloš Obrenović započinje pregovore sa turskom Portom, odnosno njenim predstavnicima. Za nepune dve decenije, isključivo diplomatskim sredstvima, takovski ustanici su na prostoru jedne pogranične i u mnogo čemu zaostale provincije, stvorili vazalnu kneževinu u okviru Turskog carstva sa apsolutnom unutrašnjom samoupravom. Takav status, uz teritorijalno proširenje, priznat joj je i potvrđen najvišim pravnim aktima Porte, hatišerifima, i to 1829, 1830. i 1833. godine. Posebnim beratom knez Miloš proglašen je naslednim knezom. To je praktično značilo pravo na podizanje škola, bolnica, crkava, manastira, zatim osnivanje pozorišta, čitališta i pokretanje novina. Zenitom ove borbe može se smatrati proglašenje Sretenjskog ustava 1835. godine, čime je osim podele vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku, odnosno garantovanja lične i imovinske slobode svakom pojedincu, Srbija postavila osnove građanske države. Konačno, događaji iz 1815. utemeljili su put ka potpunoj samostalnosti Srbije, koja je potvrđena odlukom Berlinskog kongresa 1878. godine.

Motivi na bloku: Grb Kneževine Srbije; „Takovski ustanak“, Pavle Paja Jovanović, ulje na platnu, iz zbirke Narodnog muzeja u Beogradu; „Takovski krst“ iz manastira Vraćevšnice; Ostatak Takovskog grma; Spomenik „Takovski ustanak“, Petar Ubavkić, 1898/99; Portret Miloša Obrenovića; Spomenik pod Takovskim grmom, 1887; Crkva brvnara u Takovu posvećena Svetom Đorđu, 1795.

Umetnička obrada bloka: Jakša Vlahović, akademski grafičar.

Stručna saradnja: Ana Bolović i Aleksandar Marušić, kustosi Muzeja rudničko-takovskog kraja.

Kataloške informacije

Datum idavanja: 23. april 2015.

Umetnička obrada: Jakša Vlahović

Višebojni ofset: „ZIN” Beograd; z.č. 13 1/4

Blok: 81. (50,00 + 170,00) din (višebojna) 15.000

Tabak: blok (2 marke)

Nacrt: Blok 81. Grb Kneževine Srbije, „Takovski Ustanak”, Pavle Paja Jovanović, ulje na platnu.

Veličina marke u bloku: 42 x 29 mm

Veličina bloka: 114 x 59 mm

Važe neograničeno.

EUROPA 2015. - stare igračke

Igračkom se može nazvati svaki predmet s kojim dete može da se igra. Igra je glavna dečja aktivnost i važan segment u periodu odrastanja i vaspitanja. Najčešće su se deca u prošlosti, a tako je i danas, igrala umanjenim verzijama predmeta iz sveta odraslih, kojima se uvode u svoje buduće uloge – pegle i šporeti, lutke i mede, mali komadi nameštaja, automobili, kocke za slaganje, konjići za ljuljanje...

Osim što podstiču i razvijaju svet dečje mašte, igračke su i veoma važno edukativno sredstvo. Različite veštine i intelektualne sposobnosti se razvijaju u odnosu deteta i igračke; igra podstiče interakciju sa ostalom decom i na taj način utiče na razvoj socijalne inteligencije. Razne igre razvijaju čitav niz sposobnosti – logičko matematičku inteligenciju, percepciju prostora, oblika i njihovog odnosa; znanja o nauci i fizičkim silama; o postojanju pravila i njihovog poštovanja, o saradnji itd. Čak i novi tipovi igara kao što su video igre, ukoliko su adekvatne i ne obiluju agresijom, pozitivno utiču na razvoj deteta – uče ga snalažljivosti, razvijaju maštu, ali i pripremaju ga za svet odraslih koji je u savrmenom dobu ipak umnogome zavistan od kompjutera, tehnike i tehnologije uopšte.

Igračke postoje na svim podnebljima, odslikavaju kulture u kojima su nastale i proizvod su određenog istorijskog perioda. Stare igračke nam približavaju socijalne, kulturne i ekonomske uslove života dece u prošlosti. Praćenjem razvoja igračaka možemo pratiti i razvoj tehnoloških dostignuća kroz istorijske periode.

Igračke su pronađene u arheološkim iskopavanjima raznih drevnih kultura. Istoričari i arheolozi tvrde da su najstarije dečje igračke leteći zmaj i čigra. Istorijat igre veoma je dug, a igračkama poput lopti, čigri, lutki, minijaturnih posuda, od materijala kao što su glina, drvo, tekstil i slično, deca su se igrala vekovima unazad. Napredak civilizacije i opštih društvenih uslova doveo je do toga da igračke danas postanu dostupne većem broju dece, otvarajući tako nove perspektive za razne tipove igračaka kao i nove materijale i tehnologije proizvodnje.

Umetnička obrada maraka: Anamari Banjac, akademski slikar.

Stručna saradnja: Daniela Pejović, viši kustos, Muzej nauke i tehnike, Beograd.

 

Kataloške informacije

16. april 2015.

Umetnička obrada Anamari Banjac

Štampa: višebojni ofset „ZIN” Beograd

Tiraž: 69,00 din (višebojna) 100.000; 100,00 din (višebojna) 45.000

Tabak: 8 + vinjeta

Maksimum karta: 2

Koverat sa žigom PD: 1

Nacrti: Stilizovani prikaz starih igračaka; Stilizovani prikaz starih igračaka.

Veličina marke: 30 x 37,5 mm

Važe neograničeno.